نرخ خوراک بر طرح پتروشیمی زنجان چه تاثیری خواهد داشت؟
یادداشت اقتصادی
بالاترین نرخ خوراک در بازار اروپا 21.55 سنت در هر مترمکعب و کمترین نرخ در بازار آمریکا نرخ 6.82 سنت در هر مترمکعب بوده است. با این اوصاف نرخ بازار رقیب به‌طور متوسط 10.5 سنت در هر مترمکعب در نظر گرفته شده است.
*
پتروشیمی زنجان:
طرح اوره و آمونیاک زنجان در سال 1385 بر اساس مصوبۀ هیئت دولت در سفر استانی، آغاز به کار کرد و تاکنون 22% پیشرفت داشته است. برای این طرح ، برنامهای 3 ساله برای ساخت و راهاندازی در نظر گرفته شده است که بر همین اساس طرح در زمستان سال 1397 به بهرهبرداری خواهد رسید. سرمايه‌گذاري ثابت طرح 18,738,146 ميليون ريال برآورد شده است که از اين مقدار حدود 40 درصد ريالي و 60 درصد به‌صورت ارزي در نظر گرفته شده است. با توجه به بررسيهاي به‌عمل‌آمده، کل هزينۀ جاري سالانه طرح با در نظر گرفتن نرخ خوراک 13 سنت، حدود 5,993,500 ميليون ريال برآورد شده است و بر اين اساس قيمت تمام‌شده محصول 5,225 ريال به ازاي هر کيلوگرم (معادل حدود 183 دلار به ازاي هر تن) خواهد بود. نرخ بازگشت داخلي (IRR) اين طرح برابر 23.65 درصد و نرخ بازگشت داخلي اين طرح براي آورده سهامداران (IRRE) برابر 32.51 درصد به دست مي‌آيد. همچنین ارزش فعلي خالص (NPV) طرح برابر (ميليون ريال) 8,349,571 خواهد بود. ارزش‌افزودۀ ناخالص طرح ساليانه برابر 7,834,022 ميليون ريال و ارزش‌افزودۀ خالص داخلي طرح 6,722,094 ميليون ريال برآورد مي‌شود.
*
خوراک پتروشیمی:
گاز طبیعی یا متان (CH4) ساده‌ترین و پرمصرف‌ترین هیدروکربن، در بین زنجیره‌های هیدروکربنی است که بیشترین مصرف در بخش صنعت مربوط به حوزه پتروشیمی است. گاز طبیعی در مجتمعهای پتروشیمی عمدتاً در دو کاربرد استفاده می‌شود. اولین کاربرد گاز طبیعی در صنعت پتروشیمی کاربرد خوراک است که تنها در مجتمعهای تولید اوره و متانول اتفاق می‌افتد. دومین کاربرد گاز طبیعی در صنعت پتروشیمی که در بین تمامی انواع مجتمعهای پتروشیمی همهگیر است، کاربرد سوخت است.
آمونياك مهم‌ترين محصول پايه در صنعت جهاني نيتروژن به شمار مي‌رود. تقريباً تمام آمونياك توليدي در جهان به‌صورت بي‌آب و از واكنش كاتاليزوري نيتروژن (از هوا) و هيدروژن (از يك منبع هيدروكربني كه معمولاً گاز طبيعي است)، تحت دما و فشار توليد مي‌شود. همچنین اوره يكي از محصولات نيتروژني است كه در زمرة مواد شيميايي آلي قرار دارد. ازآنجاکه اين محصول از آمونياك و دی‌اکسید کربن (يك محصول جانبي واحد توليد آمونياك) به دست مي‌آيد، لذا تقريباً تمام كارخانههاي توليد اوره در مجاورت يك كارخانة توليد آمونياك واقع شده اند.
طبق ابلاغیه وزیر نفت در مورد جزئیات نرخ خوراک پتروشیمی، فرمول ذیل جهت محاسبۀ نرخ خوراک از ابتدای سال 1395 به مدت ده سال معتبر است.
لازم به توضیح است که مبنای تسعیر نرخ ارز در هر ماه متوسط نرخ تسعیر ارز رسمی بانک مرکزی خواهد بود. همچنین نرخ خوراک از ابتدای فروردین تا انتهای شهریور ١٠ درصد کمتر از قیمتهای محاسبه‌شده و از ابتدای مهرماه تا انتهای اسفندماه ١٠ درصد بیشتر از قیمتهای محاسبه‌شده خواهد بود. با توجه به مفروضات زیر متوسط نرخ خوراک پتروشیمی در حال حاضر (با توجه به قیمت پایین نفت) 8.98 سنت محاسبه گردیده است.
بالاترین نرخ در بازار اروپا 21.55 سنت در هر مترمکعب و کمترین نرخ در بازار آمریکا نرخ 6.82 سنت در هر مترمکعب بوده است. با این اوصاف نرخ بازار رقیب به‌طور متوسط 10.5 سنت در هر مترمکعب در نظر گرفته شده است.
برای واحدهای در دست بهرهبرداری و نیز طرحهای در دست اجرا و یا جدید، اعمال فرمول قیمت تعیین‌شده، منوط به عقد قرارداد بلندمدت خرید خوراک گاز با شرکت ملی گاز ایران و اجرایی شدن آن است. همچنین معاونت برنامهریزی وزارت نفت مکلف است هر ماهه قیمت گاز طبیعی سبک و شیرین تحویلی از شبکه سراسری گاز کشور به‌عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی را به‌صورت ریالی محاسبه و جهت اجرا به شرکتهای تابعه ذی‌ربط ابلاغ کند.
*
تأثیر تغییر نرخ خوراک بر طرح:
همان‌طور که در بالا اشاره شد با فرض نرخ دلار 28،500 ریال و با در نظر گرفتن نرخ خوراک 13 سنت در هر مترمکعب، نرخ بازگشت داخلي (IRR) اين طرح برابر 23.65 درصد به دست مي‌آيد که با تغییر این نرخ خوراک به 8.98 سنت در هر مترمکعب، نرخ بازگشت داخلی (IRR) این طرح تقریباً برابر 24.68 درصد خواهد بود. البته با توجه به تغییر قیمت نفت، درآمد حاصل از صادرات، هزینۀ واردات و نرخ دلار، به‌تناسب این نرخ تغییر خواهد یافت.
در این ابلاغیه نسبت به امکانسنجی طرح، در نرخ دلار 6% افزایش (هر دلار 30،181 ریال) و در نرخ یورو 5% افزایش (هر یورو 32،879 ریال) را شاهد هستیم. که با توجه به این تغییرات و اعمال نرخ خوراک جدید، نرخ بازگشت داخلی (IRR) این طرح تقریباً برابر 25 درصد خواهد بود.
در آخر برای محاسبۀ دقیق تغییرات به وجود آمده در نتایج مالی طرح، لازم به اجرای دوباره کامفار بر اساس مفروضات جدید است.
تهیهکننده: مرتضی جعفری